DRONTEN - Als hij spreekt over het orgel in de Ludgeruskerk in Dronten, dan verwijst Jan Venema graag naar de uitspraak van een concertorganist. Deze omschreef orgels als in de Bovenkerk in Kampen ooit als een ‘slagroomtaart’ en het orgel in Dronten als een ‘petit fourtje’.
De gemeente Dronten heeft voor Open Monumentendag (zaterdag 9 september) samen met de gemeente Elburg een orgeltour georganiseerd. Deze begint om 10 uur in kerkcentrum De Ark in Dronten. Vanaf 10.45 uur ontvangt Jan Venema de gasten in de rooms-katholieke Ludgeruskerk.
Jan Venema was in het verleden organist in Selwerd en Assen. Na zijn verhuizing naar Flevoland werd hij organist van de Willibrordparochie in Swifterbant. Twee jaar geleden werd hij daar bij zijn afscheid benoemd tot lid in de Orde van Oranje Nassau.
Wat gaat u op 9 september doen?
Jan Venema: „Ik vertel het verhaal over de totstandkoming en de plaatsing van het orgel hier in Dronten. En ik verzorg een korte bespeling.”
Hoe bijzonder is dit orgel?
„We zijn natuurlijk een jonge provincie en dit is één van de drie historische orgels die Flevoland rijk is. Het oudste is van de Bethelkerk op Urk en het orgel in de Petruskerk in Lelystad is weer iets jonger dan dat in de Ludgeruskerk.”
Wat is de geschiedenis van dit orgel?
„Het werd in 1876 gebouwd door de bekende orgelbouwer Maarschalkerweerd voor de Carolus Borromeuskerk in Soesterberg. Daar wilden ze indertijd een ander orgel en toen is het in 1964 door de orgelbouwer Vermeulen verplaatst naar Dronten. De originele kas ging hierbij verloren. In maart 1999 is het orgel verplaatst naar het nieuwe kerkgebouw. Tegelijk werd het orgel van een nieuwe kas voorzien, ontworpen door de architecten Brink & Fleer.”
Bent u de reguliere bespeler van dit orgel?
„Nee hoor, ik ben organist geweest in Swifterbant. Ik ben in Dronten in 2016 wel bij de restauratie betrokken geweest als adviseur. Daar heeft het parochiebestuur me toen voor gevraagd.”
Wat hield die restauratie in?
„De restauratie is gedaan door René Nijsse uit Oud-Sabbinge. Balg en windlade vertoonden grote lekkage, maar zijn nu weer in optimale staat. Ook de mechaniek is helemaal hersteld en afgeregeld. De intonatie is nagelopen en waar nodig gecorrigeerd. De winddruk is weer op het juiste niveau gebracht. De plaatjes op de registertrekkers zijn vervangen door porseleinen plaatjes in eind negentiende eeuwse stijl.”
Kunt u iets vertellen over de klank van het orgel?
„Het karakter is romantisch. Dat past bij de tijdsperiode waaruit het orgel stamt. De klank is lieflijk, maar toch sterk genoeg voor zijn taak in de eredienst.”
Romantisch, lieflijk, dat zijn mooie term, maar kunt u dat voor de niet-orgelkenner toelichten?
„Het orgel is klein en bescheiden en zo moet je het ook behandelen. Het is gebouwd in de periode van het rijke roomse leven en de muziek uit die periode klinkt er fantastisch op.”
Zij er dan ook orgelwerken die je er niet op kunt spelen?
„Jazeker. Voor grote orgelwerken zoals bijvoorbeeld van Bach of Widor is het ongeschikt. Als je probeert om dit orgel je wil op te leggen, dan verlies je het.”
Hoe beoordeelt u dit orgel?
„Ik vind het een juweeltje. Als je het behandelt naar zijn aard, dan is het één van de mooiste orgels in Flevoland. De muziek die erbij past klinkt nergens zo mooi als op dìt orgel!”
