DRONTEN - DeDrontenaar.nl heeft een brandbrief gestuurd aan B en W en de gemeenteraad van Dronten over de mogelijke invoering van de ja-jasticker. „Voor veel huis-aan-huiskranten betekent de invoering van deze sticker de doodsteek”, zo citeert de krant de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ).
De gemeente Dronten wil de afvalberg terugbrengen. De ja-jasticker leidt mogelijk tot minder oud papier en daarom wordt er in Dronten op initiatief van GroenLinks gekeken naar de mogelijkheden om deze sticker in te voeren.
In het voorstel van GroenLinks worden de huis-aan-huiskranten ontzien. Omdat B en W hebben aangekondigd met een eigen voorstel te komen, vraagt DeDrontenaar.nl voor alle zekerheid aandacht voor de mogelijke keerzijde van de medaille, zoals het belang van de lokale journalistiek. Ook de werkgelegenheid wordt genoemd: „Denk alleen maar aan alle bezorgers.”
Nederlandse Nieuwsblad Pers
Behalve de NVJ gebruiken ook de gezamenlijke uitgevers de term ‘doodsteek’. De Nederlandse Nieuwsblad Pers schreef onderstaand artikel over de invoering van de sticker:
Tientallen uitgeverijen in Nederland hebben grote zorgen over de toekomst van lokale media. Een nieuw stickersysteem dat papierverspilling tegen moet gaan, zou lokale huis-aan-huiskranten eenzelfde behandeling geven als reclamefolders. En dat terwijl kranten juist gemaakt zijn van steeds opnieuw gerecycled papier. Door de maatregel dreigen lokale nieuwsvoorziening én verspreiding van overheidsinformatie voor grote groepen Nederlanders te verdwijnen.
Er zijn op dit moment verschillende manieren waarop steden met opt-in omgaan. Nadat het systeem vorig jaar in Amsterdam werd ingevoerd, bleek het mogelijk om simpelweg de reclamefolders te bundelen en onder het mom van 'huis-aan-huiskrant' alsnog in alle brievenbussen te bezorgen.
In de gemeente Rotterdam is daar iets op gevonden. Daar hebben overheid en uitgeverijen met elkaar afgesproken dat een échte huis-aan-huiskrant minimaal dertig procent aan redactiepagina's moet bevatten. De gemeente Utrecht kwam niet op dat idee. Daar lijkt het stadsbestuur zowel folders als huis-aan-huiskranten uit de brievenbussen van haar inwoners te willen weren.
Huis-aan-huiskranten zijn de oudste manier van nieuwsverspreiding van het land. We zijn er allemaal mee opgegroeid. Een gratis krant met lokaal nieuws op de keukentafel hoort bij Nederland als fietsen en pindakaas.
Ondanks de komst van online-media zijn Nederlanders de laatste jaren níet minder huis-aan-huiskranten gaan lezen. Volgens NOM-onderzoek (onafhankelijk landelijk onderzoek naar bereikcijfers van kranten) van dit jaar lezen wekelijks 7,7 miljoen mensen een huis-aan-huiskrant. Er zijn 350 tot 400 van die kranten in Nederland, en zo’n 200 daarvan worden door overheden gebruikt om met de samenleving te communiceren.
Huis-aan-huiskranten worden ook intensief gebruikt als communicatiemiddel ván bewoners naar hun stads- of dorpsgenoten. De kranten staan vol ingestuurde berichten met activiteiten in de wijk, voorstellingen in lokale concert- en theaterzalen, ingezonden stukken en foto’s van lezers. Waar de content van dagbladen vrijwel volledig bestaat uit verhalen geschreven door redacteuren krijgt bij huis-aan-huiskranten vaak iederéén de kans op een plekje.
Roy Keller van de NNP wijst ook op de waakhondfunctie die lokale media nog steeds hebben: ‘Niemand kan zo in de haarvaten van een gemeente zitten als huis-aan-huiskranten. Ook regionale dagbladen niet, die moeten een groter gebied bestrijken, en bereiken een stuk minder mensen. Met opt-in neemt het bereik drastisch af, en dus de omzet. De kranten, worden betaald door adverteerders, die betalen voor het bereik. Als dat bereik wegvalt, hebben de kranten geen bestaansrecht meer. Dat is de doodsteek voor de huis aan huis kranten.
Je hebt het echt over duizenden banen in Nederland. Redacteuren, advertentieverkopers, vormgevers, backoffice-medewerkers, mensen in de drukkerijen. En wat dacht je van krantenbezorgers, daarvan zijn er iets van 25- tot 30.000!’ Daarbij heeft de winkelier geen advertentiemogelijkheden meer, dus minder omzet met meer kans op leegstand.
Inmiddels worden alle kranten in Nederland gemaakt van papier dat tien keer gerecycled is. Krantenpapier is afkomstig uit speciale kweekbossen in Scandinavië, voor elke omgehakte boom in zo’n kweekbos worden er twee terug geplant.
Daarnaast werken drukkerijen volgens allerlei milieueisen en worden ze jaarlijks aan strenge controles onderworpen. De uitgeverijen zijn dan ook uiterst verbaasd dat lokale kranten door sommige gemeentebestuurders als een soort reclamefolders worden beschouwd.
Thomas Bruning zit namens de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) in een expertiseteam van de VNG (Verenigde Nederlandse Gemeenten). Het beperken van vrije verspreiding en voorziening van nieuws zou volgens Bruning een cruciale misser zijn.
‘Je moet echt heel voorzichtig zijn met het uitsluiten van bepaalde bevolkingsgroepen van de nieuwsvoorziening. In plaats van de nieuwsvoorziening te beperken, zouden de gemeenten lokale media juist moeten hélpen. Er wordt op dit moment veel te makkelijk gedacht dat je print wel even kunt vervangen door online. Dat het ene automatisch in plaats komt van het ándere is een misvatting. Online en print blijven allebei bestaan, náást elkaar.’
Veel overheden gebruiken huis-aan-huiskranten om burgers te informeren over belangrijke zaken in een gemeente, provincie of waterschap. Van vergunningsaanvragen tot raadsbesluiten en van nieuwsberichten tot aankondigingen. Uit onderzoek van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek bleek na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 dat burgers hun informatie over die verkiezingen voor het grootste deel via hun lokale krant hadden vernomen.
Wat gaat er veranderen?
Nu heeft iedereen de keus tussen twee stickers, de Ja/Nee- en de Nee/Nee sticker. Als er geen sticker op een brievenbus zit wordt de folder en de huis-aan-huiskrant gewoon bezorgd. In het nieuwe opt-in systeem gaat dat laatste veranderen, Er komt een extra sticker, de Ja/Ja sticker, waardoor u verplicht bent één van de stickers op uw brievenbus te plakken als u de huis-aan-huiskrant en/of de folders wilt ontvangen. Geen sticker betekent dat u geen huis-aan-huiskranten en folders meer ontvangt.
Bereik
In Nederland lezen 12 miljoen mensen weleens een huis-aan-huiskrant, 7,7 miljoen Nederlanders (53%) zegt dat wekelijks te doen, 58% leest driekwart of meer van een nummer en 50% van de lezers laat weten de lokale krant (heel erg) te missen als ie er niet zou zijn. 52% van de lezers onderneem op een of andere manier actie naar aanleiding van advertenties in de huis-aan-huiskrant. (NOM, 2019)
Leeftijd
Uit landelijk onderzoek blijkt 19% van de huis-aan-huiskrantlezers tussen de 13 en 34 jaar oud te zijn, 52% bevindt zich in de leeftijdsgroep van 35 tot 64 jaar en 29% is ouder van 65 jaar.
(NOM, 2019)
Uitgevers
Van oudsher valt bij vrijwel elk huishouden in elke Nederlandse gemeente een huis-aan-huiskrant in de bus. Er zijn er zo’n 350 tot 400 van in het land. Bij de NNP, de organisatie van lokale nieuwsmedia zijn 40, vooral kleinere, uitgeverijen aangesloten. De uitgeverijen in dit artikel zijn die 40, plus de drie grote Nederlandse uitgevers De Persgroep, BDU en NDC.
